Woningmarktindicator 3e kwartaal 2014 gunstiger, maar...

Waterpas en Invisor volgen dagelijks de Nederlandse woningmarkt. Invisor vanuit haar kerncompetentie en Waterpas vanuit haar betrokkenheid bij woningbouwprojecten in relatie tot de buitenruimte. Hierbij komt de actuele kennis van de woningmarkt goed van pas om tijdens overleg met ontwikkelaars en overige vastgoedpartijen mee te kunnen sparren als het om het realiseren gaat van een goed verkoopbaar plan.

Waterpas stuurt hierbij op de best passende openbare ruimte bij de gewenste doelgroep / leefstijl voor het woningbouwplan. Hierbij passen we het concept "Beter Buiten" toe welke steeds meer haar waarde aantoont.

Woningmarkt verbetert verder, maar voorraad stijgt!
De Woningbouwindicator (Theoretische verkooptijd van de voorraad) van oktober 2014 is 2,15 jaar.
In juni was dit: 2,41 jaar. Oftewel een afname van de theoretische verkooptijd van de voorraad met 94,5 dagen. Oftewel woningen worden sneller verkocht. Natuurlijk zijn er wel regionale verschillen.

Kijken we dieper in de cijfers dan ziet u hieronder onze reeds bekende plaatjes van de woningmarkt ten aanzien van de "beschikbare voorraad" en de "theoretische verkooptijd".
 
Theoretische verkooptijd (Thever)
De Thever is de tijd in jaren dat het duurt om de voltallige voorraad koopwoningen te verkopen, in ogenschouw nemend dat er geen nieuwe woningen meer tot de voorraad toetreden. Het is dus een maat voor de verkoopbaarheid van woningen in een gemeente. Drempelwaarde van de Thever is hier 2 jaar, waarden hieronder zijn gunstig voor de gemeente waarden hierboven zijn ongunstig. Hoe hoger dit getal de langer het duurt voordat een woning een koper vindt. Vooral in Oost-Noord-Brabant, midden-Limburg, Gelderland, Friesland en Groningen ziet men ongunstige cijfers, hier weergegeven met de rode kleur. In de Randstad, in de as Groningen-Assen, en rondom Eindhoven, Den Bosch en Breda is de theoretische verkooptijd  relatief kort.

Beschikbare voorraad (Bevo)
Met de Bevo wordt bedoeld het percentage van de nu beschikbare koopwoningen voorraad ten opzichte van het totaal aantal koopwoningen in de gemeente. Een gezonde gemeente streeft naar een Bevo van ongeveer 4 a 5 %, de voorraad is nu niet te groot, maar ook niet te klein. Wanneer de Bevo erg laag is worden de woningen erg snel verkocht, is deze te hoog dan springen de te koop borden uit de grond.

Op de kaart vindt men de klassering aan de hand van het percentage dat van de drempelwaarde van 5 % van de beschikbare voorraad wordt afgeweken. Zo leidt een Bevo percentage van 6% op de kaart naar een afwijking van 1% van de drempelwaarde. Deze gemeente zal dan dus in de gunstige categorie vallen. Uit de kaart is op te maken dat erg veel gemeenten hier een ongunstige score hebben. Opvallend is dat het niet uitsluitend de traditionele krimpgebieden betreft, maar ook veel gemeenten in Brabant, Zuid-Holland en Gelderland.
 

Wilt u ook de trend in uw woonplaats of gemeente volgen? Dat kan!
Natuurlijk verschillen de regionale woningmarkten van elkaar. Hiertoe kunnen wij voor u ook een regionale of plaatselijke Quickscan uitvoeren. Indien u hier meer over wilt weten dan kunt u een mail sturen naar eck@waterpas.nl en dan ontvangt u een voorbeeld van een zo'n quickscan waarmee u nog beter inzicht krijgt u uw plaatselijke woningmarkt en de do's en don'ts op korte en middellange termijn.

Succes met de business in deze nieuwe werkelijkheid na de crisis!

Nederland als Waterland zelf in gevaar?

De hemel brak open en een stortvloed van water kwam naar beneden. Ik stond met een groepje medefietsers onder het viaduct te wachten tot de bui was overgetrokken. “Nog vijf minuten, dan is de bui volgens buienradar weer overgetrokken.”: sprak de man in het nette pak die nerveus zijn smartphone bekeek. En inderdaad, na vijf minuten was de regenbui voorbij en konden we met de zon in ons gezicht door de plassen onze weg vervolgen. Mijn gedachten dwaalden af naar de uitgedroogde tuin die ik de avond daarvoor blijkbaar voor niets had gesproeid. Op zulke momenten realiseer ik mij des te meer dat de klimaatverandering niet slechts een academisch verhaal is, we zitten er midden in!

Nederland staat voor enkele grote opgaven op het gebied van de waterhuishouding.
De zeespiegel stijgt, het water komt uit de bergen met steeds grotere hoeveelheden onze kant op, en dan zijn er die buien - die gekenmerkt worden door steeds stevigere pieken en dalen. De wateropgave dichtbij In onze dagelijkse werkzaamheden merken wij dat de wateropgave ook bij onze opdrachtgevers steeds voortvarender wordt opgepakt. Niet alleen technisch, maar de vraag wat deze opgave voor de kwaliteit van onze leefomgeving betekent komt ook steeds sterker naar voren. Als adviseurs bij Waterpas zijn we dagelijks met de ruimtelijke en technische wateropgave bezig en pakken onze maatschappelijke verantwoordelijkheid hierbij voortvarend op. Het is gelukkig al een geruime tijd gemeengoed om ongescheiden rioleringsstelsels naar (verbeterd) gescheiden stelsels om te zetten en om bijvoorbeeld wadi’s en grasdaken in te zetten om de piekbelasting op het stelsel te reduceren. Er is echter nog winst te behalen in wat deze oplossingen betekenen voor de uitstraling en leefbaarheid van gebieden.

Zoveel mensen, zoveel wensen.
Zo zijn er bevolkingsgroepen die op eigen initiatief hun steentje bijdragen in de waterhuishouding: de idealisten. Tuinen worden niet (volledig) bestraat maar kennen een weelderig begroeiing, watertonnen worden aangeschaft om water op te slaan en grasdaken worden aangelegd om direct bij de bron een waterbuffer te realiseren én tegelijk de warmtehuishouding van de woningen positief te beïnvloeden. Deze groep waardeert vaak oplossingen in de openbare ruimte waarbij de verandering van de seizoenen goed ervaarbaar zijn in de inrichting en ze denken graag mee over de benodigde veranderingen. Grotere groepen bewoners zijn echter minder op individuele basis bezig met de opgave waar we met elkaar voor staan. Juist bij deze groepen is het van belang de dialoog op te starten om er achter te komen waar de gebruikers behoefte aan hebben. Ons inzicht in de manier waarop we met z’n allen met water omgaan is veranderd en heeft daarmee een impact op de inrichting van de buitenruimte. Zo voeren we het water tegenwoordig niet meer zo snel mogelijk af naar het oppervlaktewater maar kijken in eerste instantie hoe we het water kunnen bergen en vertraagd afvoeren.

Leefstijlbenadering de oplossing voor maatwerk.
Het koppelen van de wateropgave aan de wensen voor de inrichting van de openbare ruimte is daarmee een van de uitdagingen waar we voor staan. Tackelen we de wateropgave met een niet zichtbare oplossing als een infiltratie riool? Kan een verbrede speelgoot met een waterval helpen om een waterbuffer te realiseren en kunnen we daarmee een bijdrage leveren aan de leefbaarheid in de wijk? Zoveel mensen, zoveel wensen. Laten we vooral zoeken naar hoe we de wateropgave kunnen inzetten voor het verbeteren van de kwaliteit in de woonomgevingen op maat in ons laag gelegen waterland. Wat zowel technisch, alsook op het gebied van beleving van het inrichtingselement water is Nederland in gevaar.

Bij Waterpas hebben wij samen met Smart Agent en bureau Buhrs een methodiek ontwikkeld waarbij de inrichting, het beheer en de wensen van de gebruikers op elkaar worden afgestemd. We analyseren en optimaliseren de waterproblematiek zowel bij nieuwbouwlocaties als bij herstructureringsopgaven. Hierbij dragen we op maat oplossingen aan die zowel de wateropgave tackelen als de tevredenheid bij bewoners verhogen. Zo komen we tot een maximaal resultaat gekoppeld aan een kostenefficiënt beleid voor de openbare ruimte.

Adviseur water en openbare ruimte: Erik Groeneveld, 06-14509178
Adviseur leefstijlen en openbare ruimte: Willem van der Grinten, 06-54222966

Woningmarkt in de lift: barometer stijgt per 1 juli 2014.

Samen met onze woningbouwmarkt specialist Invisor bepalen wij per kwartaal de stand van zaken in de woningmarkt. Ontwikkelaars, woningcorporaties en gemeenten maken op diverse locaties in Nederland al gebruik van onze data om te beslissen om een project wel of niet op de markt te zetten.

Deze partijen kunnen met onze gegevens bepalen of er een tekort of een overschot aan woningen is. Dit kan zowel op woningtype als op prijsklasse aangegeven worden. Hiermee kunnen partijen inspelen op recente marktveranderingen.

Stand van zaken woningmarkt half 2014
Invisor bepaalt de stand van zaken in de woningmarkt aan de hand van diverse factoren. Hieronder worden de 2 belangrijkste behandeld.

Beschikbare voorraad (Bevo, linker grafiek)
Met de Bevo wordt bedoeld het percentage van de nu beschikbare koopwoningen voorraad ten opzichte van het totaal aantal koopwoningen in de gemeente. Een gezonde gemeente streeft naar een Bevo van ongeveer 4 a 5 %, de voorraad is nu niet te groot, maar ook niet te klein. Wanneer de Bevo erg laag is worden de woningen erg snel verkocht, is deze te hoog dan springen de te koop borden uit de grond.

Theoretische verkooptijd (Thever, rechter grafiek)

De Thever is de tijd in jaren dat het duurt om de voltallige voorraad koopwoningen te verkopen, in ogenschouw nemend dat er geen nieuwe woningen meer tot de voorraad toetreden. Het is dus een maat voor de verkoopbaarheid van woningen in een gemeente. Drempelwaarde van de Thever is hier 2 jaar, waarden hieronder zijn gunstig voor de gemeente waarden hierboven zijn ongunstig. Hoe hoger dit getal de langer het duurt voordat een woning een koper vindt.

Barometer stijgt, kortere verkooptijd per 1 juli 2014 tov maart 2014
We zien voor half 2014 dat het aantal beschikbare woningen in heel Nederland hoog is (rood en dus 2% of meer boven een Bevo van 4 a 5 %. ) De voorraad neemt dus toe.

Daarentegen worden de woningen wel sneller verkocht. Mogelijk speelt hier ook de  korte bouwsnelheid van ontwikkelaars een rol. De gemiddelde THEVER (de overall barometer) per 1 juli is: 2,412. Ten opzichte van maart 2014 is dat een verbetering van 0.256 jaar is 93 dagen dus ongeveer 3 maanden.

Concluderend kunnen we zeggen dat het aanbod van woningen stijgt, maar dat de woningen die aangeboden worden sneller worden verkocht. Blijkbaar worden momenteel (nieuwbouw)producten aangeboden in de markt die goed aansluiten bij de vraag in de markt. Daarnaast accepteren doorstromers mogelijk sneller een lagere verkoopprijs voor hun eigen woning en vermindert de verliesaversie.

Mocht je regionale cijfers willen voor je eigen projecten dan horen wij dat graag. verder zijn we benieuwd ofdat jullie nog andere redenen voor het verbeterde klimaat kunnen aangeven of zien.

Crisis geeft iedereen een andere rol bij gebiedsontwikkeling.

Weer een stuk over de crisis? Ja en Nee! Nee, omdat we het niet over de crisis zelf gaan hebben, maar wel de verandering in rollen die dat met zich meebrengt of heeft gebracht voor de betrokken partijen. En dan specifiek benaderd vanuit onze eigen ervaring.

Crisis, maar achter de wolken schijnt de zon.

Vanuit Waterpas merken wij de rolverandering zeer sterk. Werden wij in het verleden enkel vanuit technisch oogpunt door een ontwikkelaar, gemeente en of stedebouwer, op het laatst bij een project betrokken. Zo is het nu juist dat we zeer vroeg al in gebiedsontwikkelings projecten (bouw en woonrijpmaken van o.a bedrijventerreinen en woonlocaties) worden betrokken.

Crisis geeft gebiedsontwikkeling andere dynamiek.
Innitiatoren van projecten willen namelijk veel eerder weten welke belemmeringen of juist kansen de civiele techniek / openbare ruimte / omgeving heeft binnen het project. Juist door de introductie van de snelle bouwsystemen, mede ingegeven door de crisis, is niet het bouwen van bijvoorbeeld een woning het kritieke pad. Nee, het bouw en woonrijpmaken is dat geworden. Dan is het toch logisch dat een ontwikkelaar ons er eerder bij wil halen.

Bouwen van woningen is net meer kritieke pad!

Het vergt wel een hele andere rol die we dan als Ingenieursbureau moeten oppakken. Denk maar aan items  als, kostenefficient ontwerpen, risico- en planning-management en ook het ontwerpen met en samen toekomstige gebruikers (co-creatie van de buitenruimte). Onze buitenruimte toolbox is hier een innovatief voorbeeld van. Ook worden goede communicatieve vaardigheden bij het participeren in een projectteam van groot belang. Maar niet alleen voor ons natuurlijk. Alle partijen in de keten hebben met een andere rol/positie te maken.

Nieuwe competenties vereist......
Het aanleren van andere competenties bij je medewerkers is hier dan ook zeer belangrijk om als bedrijf ook bij te blijven. Maar ook bij je aanname beleid zal je hier zeer goed op moeten letten. In dat kader nemen wij liever iemand aan met goede communicatieve vaardigheden en oog voor belangen, dan enkel een hardcore techneut.

......door andere rol in het proces!
Stedebouwers en landschapsarchitecten zien deze verschuiving ook en merken dat ze steeds vaker niet meer solitair aan het werk kunnen gaan met een locatie. Het is veel vaker tekenen en rekenen (wat kost het) en risico's in beeld brengen. Wij vinden dit een goede ontwikkeling in onze branche. Hierdoor worden er betere afwegingen gemaakt en kunnen in het beginstadium worden gemaakt omdat er er vooraf goed nagedacht moet worden over het te realiseren project en de haalbaarheid en aantrekkelijkheid ervan. Onze rol bij het project Kerckebosch te Zeist is hier een prachtig voorbeeld van.

Welke veranderingen zie jij of heb je meegemaakt binnen je werkveld, ingegeven of veroorzaakt door de crisis?

Beheerniveau openbare ruimte zomaar verlagen? Bewoners zijn toch niet gek!

Afgelopen maand waren we bij de conferentie van de deelgemeente Nieuw West te Amsterdam. Het onderwerp betrof "Meer met de Markt". Wat kunnen we als opdrachtgevers en opdrachtnemers van elkaar leren als we samen projecten willen realiseren. Een van de onderwerpen was natuurlijk ook EMVI, tenzij....! Onze bevindingen hadden wij reeds eerdere met u gedeeld.

Tijdens deze conferentie was er tevens een presentatie van Bouwend Nederland over de stand van zaken in de GWW sector in Nederland. Hierbij kwam naast de voorspelling van het te verwachten volume aan werk richting 2020, ook het snijden in de uitgave door gemeente in het beheer van de openbare ruimte. Is dit een wenselijke ontwikkeling? Worden de bewoners/burgers niet de dupe van het beheren onder een lager kwaliteitsregieme?

In onderstaande figuur is te zien dat een groot deel van de gemeente 2 of meer niveau's qua beheer is teruggegaan vanuit de beeldsytematiek van het CROW. Hiermee wordt natuurlijk aanzienlijk bespaard, maar hoe zit het met de teruggang van de tevredenheid van de burgers? Stijgt het aantal klachten, want bewoners zijn toch niet gek!

Beter Buiten geeft bewoners grip op uitstraling van hun omgeving!

Waterpas Civiel Adviesbureau heeft hiervoor een tool ontwikkeld met de naam Beter Buiten! Met deze tool kan met behoud van tevredenheid van de bewoners het minimaal gewenste niveau in overleg met de burgers worden bepaald.  Belangrijk element van de aanpak is het gebruik van de systematiek van Smart Agent, de 4 belevingswerelden en het samen met de bewoners bepalen van het beheerniveau middels bewonersparticipatie.

Belangrijke pluspunten bij het gebruik van de methodiek in combinatie met de leefstijlen zijn:

- elke leefstijl heeft een eigen gewenst beheer niveau

- hierdoor klaagt elke leefstijl over andere zaken

- en kan hiermee een gedeferentieeerd beheer regieme ingesteld worden in een gemeente

- waardoor kostenefficient beheert kan worden met behoudt van tevredenheid!

Meten is Weten!

Voorafaand en na het inplementeren van het nieuwe beheer regieme houden we een tevredenheidsenquete onder de bewoners. Met deze gegevens en met het aantal ontvangen klachten in de hand kan het beheer regime op maat gemaakt worden en dat dan ook in overleg met de bewoners. De bewoners hebben binnen de aanpak Beter Buiten dan ook een centrale rol.

Zelf heeft Waterpas ook een enquete gehouden onder ca 400 Nederlanders, waarvan 100 van elke leefstijl, aangaande hun wensbeelden ten aanzien van de openbare ruimte. De enquete bevestigt dat de aanpak van Waterpas wel degelijk werkt. Elke leefstijl heeft op het gebied van Wegverharding, Groen en Objecten een ander wensbeeld waaraan een andere beheerniveau is gekoppeld en dus een ander kostenplaatje.

Komende maanden gaan we bij diverse gemeenten reeds aan de slag met onze aanpak. Wil jij ook weten welke kosten jij kunt besparen danwel hoe de tevredenheid in jouw gemeente eebijstaat ten aanzien van de openbare ruimte?

Graag komen wij langs om eens nader met elkaar over Beter Buiten te filosoferen en natuurlijk zijn wij benieuwd naar jullie huidige ervaringen met het verlagen van het beheerniveau! Maar let wel, bewoners zijn niet Gek, en zonder communicatie en afstemming beheerniveau's verlagen is naar onze mening niet de wijze waarop de Participatiesamenleving van onze Koning Willem Alexander is bedoeld.

Gebruiksdiagram geeft beheerders en ontwerpers handvatten voor de openbare ruimte

De visie van Waterpas aangaande het ontwikkelen van de buitenruimte, bestaat uit het inrichten van de openbare ruimte naar de wens en vraag van haar gebruikers. De tevredenheid van de gebruikers is ten slotte één van de belangrijkste speerpunten van de opdrachtgever en dus ook voor Waterpas.

MAAR.......vaak raakt het onderwerp beheer in de vergetelheid.
Er worden misschien mooie ontwerpen en inrichtingsplannen gemaakt, maar hoe gaat het plan beheerd worden? Door wie wordt het beheerd? En wat is de frequentie van het beheer? Op dit soort vragen zoeken wij antwoorden.

Vaak is er een strak schema over hoe openbare ruimtes beheerd worden. En deze methode wordt dan overal toegepast, waarbij het oog voor de werkelijke situatie vergeten wordt en er vervolgens veel inefficiëntie is bij het beheer van de openbare ruimte.

Waterpas kijkt vanuit drie richtingen naar de openbare ruimte. Deze zijn gebruik, inrichting en beheer. Door rekening te houden met deze drie componenten zorgt Waterpas ervoor dat inefficiëntie bij het ontwerpen en beheer van de openbare  ruimte voorkomen wordt. Maar hoe zit het met het onderdeel gebruik?

   

Ieder openbare ruimte heeft een eigen invulling. Maar er zijn binnen de openbare ruimte algemene aspecten die als randvoorwaarden gelden voor een optimaal gebruikspatroon. Om grip te krijgen over deze voorwaarden heeft Waterpas onderzoek gedaan naar de verschillende gebruiksvoorwaarden van de openbare ruimte. Het resultaat van dit onderzoek is een interactief en flexibel document dat op een heldere manier een overzicht geeft over de belangrijke gebruiksvoorwaarden binnen de openbare ruimte.

De gebruiksdiagram voor de openbare ruimte!

De voorwaarden zijn in een cirkel verbeeld. Op deze manier kunnen werkroepen/belanghebbenden in een oogopslag de voorwaarden voor het gebruik van de openbare ruimte zien. En kan er een gezamenlijk doel nagestreefd worden.

Daarnaast kan er vanuit iedere herontwikkelingsproject  (die een hoger gebruikswaarde nastreeft) gekeken worden welke componenten nodig zijn om de huidige functie te versterken of een andere functie te ontwikkelen. Bij de toelichting van iedere component kan men via het document zien wat de effecten op het gebruik van de openbare ruimte zijn.  Hierdoor kan deze methode ook voor verschillende doeleinden gebruikt worden.

Wat kunnen we ermee? Concluderend kunnen we stellen dat het diagram als een gemakkelijk te raadplegen kennisbron is te gebruiken voor beheerders en ontwerpers van buitenruimte. Het diagraam is tevens zeer handig voor inspiratie en als een discussietool bij bewonersavonden. Wil jij hem eens toepassen op jou wijk of buurt?

EMVI een zegen of een last...7 tips!

Terugkijkend naar de ontwikkeling van het aanbesteden met daarbij aandacht voor EMVI, Economisch Meest Voordelige Inschrijving, is rond de jaarwisseling op zijn plaats. Vanuit onze kennis en ervaring vanuit beide kanten van het proces, zien wij dat er op diverse punten nog e.e.a. te verbeteren valt. Hieronder een uiteenzetting van onze bevindingen vanuit zowel de opdrachtgever als vanuit de opdrachtnemer bezien.

Het doel van EMVI is natuurlijk dat er meer "op waarde" gegund moet gaan worden.
Een aannemer geeft een prijs en geeft tevens aan op welke vernuftige wijze hij dat gaat uitvoeren. Maar is het mogelijk om je bij een bestek dat al geheel is voorgeschreven door de opdrachtnemer, om je te onderscheiden? Natuurlijk komen opdrachtnemers dan met:
- ik ben fantastisch in omgevingsmanagement en doe dat zo,
- mijn risicomanagement is helemaal perfect, er gaat niets mis,
- wat dacht je van mijn werkvolgorde, alle percelen blijven tijdens het werk bereikbaar.
Dan blijven we toch wel in een rondje van dit soort "onderscheidende" zaken,  rond rijden.

Opdrachtgever: reken je beoordelingsmatrix vooraf door!
Spreken we nog niet over de diverse berekeningsmethodes die we tegen zijn gekomen. Vele "sommen" die gemaakt worden van de combinatie "Prijs"en "Kwaliteit" trekken de diverse aanbiedingen geheel niet uit elkaar. Hierbij de tip aan opdrachtgevers om fictief 5 aanbiedingen zelf eens door te rekenen bij diverse scores. Krijg je eruit wat je wilt? Kan de aannemer zich onderscheiden op kwaliteit?

Opdrachtgevers, laat je niet door externe inkoopbureau's op verkeerde been zetten...
Vanuit Inkoopbureau's krijgen we nog wel eens aanbestedingen onder ogen die geen rekening houden met de specifieke eisen die civieltechnisch werk met zich meebrengt. Eisen die je ook bij het inkopen van tafels en stoelen komen dan af en toe over tafel. Dus hou zelf als afdeling ontwikkeling, ontwerp, beheer en onderhoud goed de vinger aan de pols.

Vraag geen overbodige zaken aan de aannemers!
Gelukkig worden de vragen ten aanzien van de aspecten voor de EMVI wel concreter. Vroeger moesten aannemers hun hele ISO 9001 nog overschrijven. Momenteel zie je een ontwikkeling die neigt naar veel meer punten voor locatiespecifieke onderdelen. "Hoe zorg je dat de AH bereikbaar blijft", "Welke uitvoeringsmethode zet je in om trillingen te voorkomen danwel als ze optreden te zorgen dat ze binnen de marges blijven".

Zet, EMVI, Tenzij vaker in.....
Maar...al te vaak had bij een aanbesteding de opdrachtgever gewoon moeten kiezen voor, "EMVI, tenzij....! Naar onze mening wordt deze versie nog te weinig gebruikt binnen de civieletechniek, waarbij een uitvraag reeds bestaat uit een bestek met tekeningen. Ga dan ook gewoon voor de laagste prijs. Opdrachtgevers moeten zich in deze er zich ook van bewust zijn dat een gemiddelde aanbieding al snel € 7.500,-- tot 10.000,-- kost bij een reguliere aanbesteding van bijvoorbeeld de herstrating van een (deel van) bedrijventerrein of woonwijk.

Twee enveloppen systeem werkt goed!
Opdrachtgevers gebruiken gelukkig steeds vanker het 2-enveloppen-systeem. Dit geeft aannemers tenminste het gevoel dat naar de kwaliteit gekeken wordt zonder dat de opdrachtgever beïnvloed wordt door de prijs.

Laat een verzorgde aanbieding achter...
Een laatste tip voor aannemers kunnen wij nog geven. Zorg dat je spullen er tip top uitzien. Stel jezelf maar voor dat jouw stukken tussen 8 concurrenten liggen? Dan speelt onbewust mee hoe de stukken worden gepresenteerd; ingebonden, kaft, kleurstelling, visueel etc. Zorg dat je een dag van te voren klaar bent met je aanbieding en loop hem dan na op dit soort zaken.

Hebben jullie nog meer ervaringen?
Zo zien we dat er van beide kanten nog beter ingespeeld kan worden op EMVI aanbestedingen. Mogelijk hebben jullie ook nog eigen ervaringen en tips? Laat ze horen en zo zorgen we gezamenlijk voor een steeds beter functionerend aanbestedingsapparaat in heel Nederland.